Een zwakke score op begrijpend lezen: wat nu? [Tips]

Datum: 18 juni 2018

De weken waarin er flink – in de warmte – is getoetst zijn achter de rug. Tijd voor de rapportgesprekken! Sommige ouders maken zich zorgen om de toetsresultaten van hun kind, zoals de ouders van Sofie. Zij zien dat hun dochter zwak scoort op begrijpend lezen en vragen zich af of Sofie dyslexie heeft. Hoe moet je daar als leerkracht mee omgaan?

Sofie haalt al een paar meetmomenten achter elkaar een zwakke score op begrijpend lezen. De ouders van Sofie bespreken tijdens het rapportgesprek dat ze zich hier enorm zorgen om maken en dat ze haar graag willen aanmelden voor dyslexieonderzoek.

Individuele begeleiding

Als leerlingen een zwakke score op begrijpend lezen hebben, worden zij tijdens de begrijpend leesles (bijvoorbeeld bij Nieuwsbegrip) vaak in een verlengd instructiegroepje geplaatst. Dit lijkt in eerste instantie een logisch vervolg, maar dit hoeft niet de oplossing te zijn voor álle leerlingen met een zwakke score op begrijpend lezen. Door optimaal in te spelen op wat de individuele leerling nodig heeft, help je de leerling écht verder.

De scores op andere taalgebieden

Je krijgt meer informatie over wat een leerling nodig heeft door de toetsresultaten van de verschillende taalgebieden naast elkaar te leggen. Wat scoort de leerling – naast begrijpend lezen – op de vakken technisch lezen, woordenschat en (evt.) begrijpend luisteren? Wanneer een leerling zwak scoort op een bepaald taalgebied, dan is het belangrijk om hier extra aandacht aan te besteden. Onder een zwakke score rekenen wij een V-score (in het geval van een I-V indeling), een D of E (in het geval van een A-E indeling) of een achterstand van meer dan een jaar (in het geval van indeling op functioneringsniveau).

Het advies

Wat zou je, gezien Sofies scores op de taalgebieden, het beste kunnen adviseren aan ouders?

Scores op de Citotoetsen
Begrijpend lezen	Technisch lezen	Begrijpend luisteren	Woordenschat
E / V	B / III	C / IV	D / V

Kijkend naar de scores, valt het technisch leesniveau van Sofie op: (boven)gemiddeld (niveau B). Dit betekent dat er geen sprake is van dyslexie. Pas bij drie V- of E-scores – ondanks extra geboden hulp op school – kun je de leerling aanmelden voor dyslexiezorg. Dat het begrijpend leesniveau van Sofie zwak is, is één ding wat zeker is. Verder is te zien dat de score op woordenschat laag is. Als leerkracht kun je het beste adviseren om, naast interventies op school, ook thuis aan de slag te gaan met het uitbreiden van de woordenschat van Sofie. Woordenschat is immers één van de belangrijke voorwaarden om tot leesbegrip te komen.

Tips voor ouders

Een paar voorbeelden van praktische tips die je als leerkracht kunt adviseren aan ouders van leerlingen die net als Sofie moeite hebben met de woordenschat:

• Adviseer ouders de woorden die het kind die week op school hoort, thuis te herhalen. Geef hen de tip dit niet te doen door ‘kale begrippen te overhoren’, maar door ouders deze woorden zelf in gesprek te laten gebruiken. Een andere manier is om het kind te bevragen: ‘welke woorden heb je op school geleerd?’ Of als je samen buiten op de stoep loopt: ‘welk woord kun je ook wel gebruiken voor stoep (trottoir)?’
• Geef ouders de tip om hun de kinderen véél te laten lezen. Het helpt als het onderwerp aansluiten bij de interesses van het kind. Ze hoeven niet per se leesboeken te lezen, maar denk bijvoorbeeld ook aan informatieve teksten, zoals de kinderkrant Kidsweek, of strips, zoals de Donald Duck. Laat ze er een gezellig moment van maken wanneer ze samen aan tafel zitten, of vlak voor het slapengaan, wanneer het kind naar bed gaat.
• Laat ouders thuis moeilijke woorden bespreken die ze tegenkomen. Dit kunnen bijvoorbeeld woorden zijn die voorbijkomen in gesprekken, op televisie, op internet of in een boek.

Besteed in de klas ook extra aandacht aan de woordenschat bij leerlingen die hier net wat meer moeite mee hebben.

Meer informatie

Wil je meer weten over dit onderwerp? Vraag Cor Bakker (c.bakker@marant.nl) of Loes Knaapen (l.knaapen@marant.nl). Loes heeft een online cursus geschreven voor leerkrachten, waarin ze schrijft over effectief begrijpend leesonderwijs.  Eerder verscheen haar cursus over effectief technisch leesonderwijs. Kijk hier voor meer informatie.